In 2021 zijn er in Amsterdam twee belangrijke uitspraken gedaan op het gebied van het arbeidsrecht waarbij Uber en Deliveroo betrokken zijn. Het Hof en de rechtbank oordeelden respectievelijk dat de bezorgers van Deliveroo en de chauffeurs van Uber niet als ZZP’er gezien kunnen worden, ondanks dat er sprake was van overeenkomst tot opdracht. Hoe kwamen de rechters tot deze uitspraken?

Inleiding

Het verschil tussen een ZZP’er en iemand in loondienst zit, naast sociale zekerheidsrechten, voornamelijk in de gezagsverhouding. Als ZZP’er ben je in principe vrij het werk naar eigen inzicht vorm te geven en bepaal je zelf welke opdrachten je wel of niet aanneemt. 

LEES OOK: (ON)ZELFSTANDIGE ZONDER PERSONEEL: WANNEER DE ZZP’ER TEVEEL BEPERKT WORDT

In de twee uitspraken hebben de rechter geoordeeld dat ondanks dat er gewerkt werd met ZZP’ ers, de gesloten overeenkomst gezien moet worden als een arbeidsovereenkomst. Hierdoor hebben de werknemers o.a. recht op sociale zekerheidsrechten. De zaken zullen hieronder nader bekeken worden.

Deliveroo

In het geval van Deliveroo speelde de zaak bij het Gerechtshof. Er was dus al een uitspraak van een lagere rechter, waartegen Deliveroo in hoger beroep was gegaan. 

Interessant is dat Deliveroo tot 2018 werkte met bezorgers in loondienst. Vanaf juli 2018 mochten bezorgers alleen nog maar werken op basis van een opdrachtovereenkomst. Bezorgers moeten zich inschrijven bij de kvk. 

Het Gerechtshof oordeelde op 16 februari 2021 dat bijna alle feitelijke omstandigheden meer wijzen op de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst dan op zelfstandig ondernemen. 

Een aantal belangrijke punten worden hieronder aangestipt.


Deliveroo maakt gebruik van een algoritme
Het is daarmee Deliveroo die controle heeft op de verdeling van de werkzaamheden. Zij kunnen het algoritme aanpassen wanneer ze willen en het algoritme bedeeld de werkzaamheden toe aan de bezorgers. Bezorgers kunnen zich alleen aanmelden in gebieden en op tijden dat Deliveroo een bezorger nodig heeft. 

Deliveroo verzorgt zelf het factureren en betalen
De ondernemers stelden niet zoals gebruikelijk zelf een factuur op, die ze aan het bedrijf verzend. Deliveroo hield nauwlettend bepaalde maximumbedragen in de gaten en regelde zelf het factureren en de betalingen.

GPS geeft Deliveroo vergaande controlemogelijkheid
Door GPS worden bezorgers nauwlettend in de gaten gehouden. Berichten worden op basis van de locatie uitgezonden en ook kan via GPS de duur van een bezorging geregistreerd worden. Dit past meer bij een gezagsverhouding van zelfstandig ondernemen.

Naar buiten toe is niet duidelijk dat het om zelfstandige ondernemers gaat
Bedrijven en klanten van Deliveroo zien voornamelijk een persoon die voor Deliveroo lijkt te werken. De regels gaan er ook van uit dat de bezorger herkenbaar is als Deliveroo bezorger. Daar komt bij dat de bezorgers naar buiten toe niet als zelfstandige ondernemers handelden. Klachten over een bezorger kunnen bij Deliveroo ingediend te worden.

Uber

De rechtbank Amsterdam oordeelde op 13 september 2021 ook in het geval van Uber dat er naar de letter van de wet sprake is van een arbeidsovereenkomst. De chauffeurs vallen dan ook onder de CAO taxivervoer. 

Een aantal belangrijke punten die de rechtbank heeft aangestipt worden hieronder genoemd.

Chauffeurs moeten akkoord gaan met de voorwaarden
Wil een chauffeur kunnen werken voor Uber dan moeten ze akkoord gaan met eenzijdig vastgestelde voorwaarden.

Er is explicatie controle dat de chauffeur het werk zelf verricht
Uber controleert expliciet of het wel de chauffeur zelf is die werkzaamheden verricht. De “zelfstandige ondernemer” mocht zich dus niet laten vervangen door een ander.

Weinig tot geen zelfstandigheid in uitvoeren werkzaamheden
De app geeft een voorgestelde route en een voorgestelde prijs aan. Er is dus voor de ondernemer niet tot nauwelijks ruimte om naar eigen inzicht het werk uit te voeren.

Prijzen en voorwaarden zijn niet onderhandelbaar
Een chauffeur kan niet met Uber onderhandelen over de prijs. Ook ligt het niet voor de hand dat een passagier meer zou willen betalen dan de prijs die op basis van het algoritme is voorgesteld.

Disciplinerende werking op basis van ratings
Op basis van de rating kan een chauffeur minder of meer ritten toebedeeld krijgen. Ook worden interessante ritten (zoals vanaf Schiphol) alleen toebedeeld aan chauffeurs met een hoge rating. 

Bij veel weigeren kan een chauffeur verwijderd worden of minder ritten aangeboden krijgen
Als een chauffeur teveel ritten weigert kan dat leiden tot uitsluiting van de app of een lagere toebedeling van ritten. Uber houdt zo een zekere controle over de chauffeurs.

Conclusie

De rechters beoordelen de zaken op basis van de feitelijke omstandigheden van het geval. Of het de bedoeling van de partijen was om het label “arbeidsovereenkomst” te gebruiken maakt daarbij niet uit.

Ondanks dat Uber en Deliveroo de rechters probeerden te overtuigen dat er wel degelijk sprake was van zelfstandige ondernemers gingen de rechters daar niet in mee. Het gaat dus om de feitelijke verhoudingen. Is er wel sprake van zelfstandigheid? Of hebben we eigenlijk te maken met een (verkapte) arbeidsovereenkomst?

De zaken zijn nog niet onherroepelijk, dus mogelijk dat de zaak van Deliveroo nog door de Hoge Raad behandeld wordt en de zaak van Uber nog naar het Gerechtshof zal gaan. Wat betreft de zaak van Uber is de kans dat het Gerechtshof Amsterdam anders zal oordelen dan de rechtbank vooralsnog niet erg groot.

Blijf op de hoogte van juridische tips, interessante uitspraken en artikelen.

Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen over uw situatie, of wilt u graag weten of een huurprijsvermindering in uw geval kansrijk is? Dan kunt u vrijblijvend contact opnemen via onderstaande knoppen.